Kennisgeneratie met ondersteuning van social software staat nog in haar kinderschoenen!

In mijn vorige artikel ben ik ingegaan op de kansen van sociaal enterprise platforms/networks bij bedrijven, zie trouwens ook het recente artikel van Jane Hart. Door technologie gedreven kunnen organisaties veel slimmer gaan werken. En zoals het gaat met nieuwe werkpatronen, dat gaat met vallen en opstaan en de mate van 'engagement' verschilt per organisatie en per afdeling. Wat je veel ziet is dat dergelijke platforms als een publiciteit medium gebruikt worden, met het 'liken' en bedanken als feedback . Een belangrijke vraag is of de belofte van kennisgeneratie als resultaat van online uitwisseling (sharing) waargemaakt wordt.

Ik heb 12,5 jaar op allerlei manieren bij een groot trainingsbureau gestimuleerd dat mensen elkaar online feedback gaan geven. Dat viel allemaal niet mee, misschien waren we te vroeg en wilden we teveel? En wellicht hebben we het niet altijd slim aangepakt, maar toch…… Ik zie dat de Internet time alliance groep(Jane Hart, Harold Jarche, etc.) een goede richting inslaan, al hoewel zij veelal spreken over kennisuitwisseling. Echter, kennisuitwisseling betekent niet dat er kennis gegenereerd wordt. Karl Weick heeft het woord ‘sharing’ geproblematiseerd (1995). Nancy Dixon (zie ook haar blog) schreef 10 jaar geleden dat we geen ‘sharing’ probleem hebben maar dat het probleem is dat we geen goede vragen aan elkaar stellen. En dat laatste is een lastige vaardigheid, dat je niet even leert in een workshop.


Onderzoek
Wellicht schept de wetenschap enig zicht op de mate van kennisgeneratie met ondersteuning van ICT. Van het voorjaar vond het internationale congres over Computer Supported Collaborative Learning (CSCL) in Wisconsin(USA) plaats. Paul Kirschner (Open Universiteit)en Gijsbert Erkens (Universiteit Utrecht) schreven het volgende artikel: Towards a Framework for CSCL Research (2013). De eerste zin van het abstract is opmerkelijk:

Although collaborative learning, often supported by computer networks (widely called computer supported collaborative learning, or CSCL) is currently being implemented at all levels of education, it has not always proven to be the wonder-tool that educators envisioned and has often not lived up to the high expectations that educators had for it.

Wanneer in een gerenommeerd wetenschappelijke tijdschrift iets dergelijks ‘diplomatiek’ gesteld wordt, dan denk je als goed verstaander…….. Kortom, ‘evidence based’ is er nog werk aan de winkel en ik denk dat het betekent dat het allemaal nog niet zo simpel is.

In het artikel wordt een framework gepresenteerd over drie onderzoeksrichtingen:
Level of Learning (cognitive, social, and motivational), Unit of Learning (individual, group/team, and community) en Pedagogical measures. Ik ben vooral geïnteresseerd in de derde dimensie: didactische vormen van ondersteuning voor samenwerkend leren, waarbij het volgende onderscheiden wordt:

• Interactive (argumentation, negotiation, communication, explication) 
• Representational (organization, structuring, awareness) 
• Guiding (scripting, scaffolding, instruction)

Het eerste aandachtsveld: interactie vind ik pikant. Het is bekend dat argumentatie een belangrijke rol zou kunnen spelen bij kennis generatie, zie ook Socrates.

En toch breekt het in de leerpraktijk maar niet door. Het raakt misschien wel eerder op de achtergrond, vanwege de aandacht voor positieve psychologie en Appreciative Inquiry (al denk ik dat argumentatie uitstekend binnen AI past). Mijn voorstel om in een activitystream argumentatie in de hand te werken, ontlokte al snel de reactie dat het negatief is en geen energie zou opleveren. Ik ben benieuwd welke vorm van interactie en welke condities binnen organisaties kennisgeneratie oplevert bij zowel de zender als de feedbackgever.

De derde ondersteuning: Guiding is interessant, zeker als je vermoedt dat er nog wat meer nodig is bij social enterprise platforms. Met een facilitator zijn er tal van mogelijkheden, echter die is vaak niet voor handen. Een community manager is natuurlijk een voorwaarde. Ik ben op zoek naar mogelijkheden om in het ontwerp van de software handreikingen te doen, opdat de kans groter is dat mensen diepgaandere dialogen met elkaar aangaan. Scripting en Prompting zijn dan voor de hand liggende mogelijkheden. Met scripting wordt bedoeld dat gebruikers een paar vastgelegde stappen gaan doorlopen. Met prompting wordt bedoeld dat gebruikers startzinnen te zien hebben, wat hen op het idee kan brengen om een goede vraag te stellen. Menig onderzoek in de onderwijswereld laat zien dat scripting en prompting interessante perspectieven bieden. 

Onderzoek bij bedrijven? 

Echter, de context van een universiteit is anders dan van een bedrijf. Is er dan er ook onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld scripting/prompting bij bedrijven? Dat heeft volgens Prof. Weinberger tot nu toe niet plaats gevonden. Waarom is dat? Ik heb eigenlijk geen idee. Een factor is dat onderzoek in lijn moet zijn met de vastgestelde onderzoek agenda van die desbetreffende faculteit. Ik vermoed dat het onderwerp van inrichting kennis generatie met ondersteuning van ICT, zich bevindt tussen twee faculteit groepen en 2 werelden; de onderwijskundige faculteiten richten zich op onderzoek in het onderwijs en de bedrijfskundige faculteiten richten zich op economische aandachtsgebieden. 

 Prompts en scripts voor bedrijven? 

Ik legde aan een paar community experts van grote bedrijven de vraag voor of prompting/scripts een optie zou kunnen zijn om op kleine schaal ervaring op te doen.

Idee: activitystream met prompts. 

In het plaatje hiernaast zie je een voorbeeld hoe het in SocialCast zou kunnen werken. In eerste instantie reageert men nieuwsgierig en in tweede instantie …….. 

Een leerexpert van een groot bedrijf: ik ken het idee, maar je ziet het nergens en dat geeft te denken. 

Een community leader gaf als reactie dat je die streams niet moet willen structureren, dat je de openheid en spontaniteit geen enkel strobreed in de weg mag leggen. 

Een internationale consultant op gebied van kennis generatie is positief sceptisch en ziet zeker geen mogelijkheden bij bedrijven met een weinig open en transparant werkklimaat. 

Het is helder dat het werken en leren met activitystreams nog in haar kinderschoenen staat en wetenschappelijk onderzoek is er nu net voor om hypothesen uit te zoeken. 

Ten slotte..... 

Is hier sprake van een kloof tussen wetenschap en bedrijfsleven? Natuurlijk die is er, dat is geen nieuws. Toch is het van belang dat de wetenschapsagenda in lijn is met de ontwikkelingen in het bedrijfsleven. Het lijkt me van belang dat er bij bedrijven onderzoek gedaan wordt naar het ontwerp, het gebruik en de ondersteunende activiteiten bij Sociaal enterprise platforms, opdat we zicht krijgen op de condities en mogelijkheden van kennis generatie gebruik makend van dergelijke platforms. In principe zal het aan de wetenschap niet liggen; men reageert: ‘geef ons geld en we gaan met alle plezier aan de slag’. Dat is mij net te makkelijk. Ik zie hier ook een rol voor de rijksoverheid; als kennisland is dat toch vanzelfsprekend? 

Welk bedrijf pakt die handschoen op? 

Wie doet met me mee?